Mieđáhus
Seksuálaoahpahusas galgá maid oahppat mieđiheami birra.
Buot seksuálaoahpahusas lea mieđiheapmi dehálaš. Miehtan lea dat norbma mii lea vuođđun buot seksuálalaš láhttemii olbmuid gaskkas. Dát hehtte ahte iežas dahje earáid ii loavkašuhtte dahje veagalváldde.
Miehtan mearkkaša ahte olmmoš galgá leat sihkkar alcces ja nubbái seksuálalaš stoahkama ja dutkama oktavuođas. Ii goabbáge galgga eahpidit. Máŋgga seksuálalaš daguin dat dáhpáhuvvá lunddolaččat ja iešalddis. Dát dáhpáhuvvá danne go diehtá maid háliideaba, ja láhtteba dan vuođul. Ovttas «dánset» somás ja lagaš dánssain, mii addá ilu ja návddašeami.
Miehtan lea álki ja seammás hirbmat váttis.
Muhto mas olmmoš diehtá maid háliida ja ii, ja movt diehtit háliida go nubbi dahje ii? Lena Gunnarson čállá girjjistis «Samtyckedynamiker» ahte mieđiheapmi lea nu álki ja seammás hui váttis. Das go lea sáhka olbmuid ovttasdoaibmamis, ja maiddái šiehtadallamis iežas siskkáldasa hárrái. Ovttasdoaibmama stivrejit ee. kultuvrralaš vuordámušat, guottut ja biologalaš proseassat. Seksa ii leat dušše rumašlaš dahku nugo njávkkadit, cummástallat ja buorranaddat.
Seksa lea dehálaš midjiide, danne go dat lea eambo go dagut. Seksa mearkkaša dárbu lagašvuhtii ja oktavuhtii, dovdat iežas árvvolažžan, ja dovdat iežamet geasuheaddjin ja ráhkistuvvon. Danin seksa sáhttá ge leat sihke buorre ja hirpmástuhtti, muhto maiddái sáhttá čatnasit bahás loavkašuhttimii ja illasteapmái.
Mánát eai sáhte ollásit ipmirdit mieđiheami
Norggas leat mearridan ahte mánát vuollel 16 jagi eai leat doarvái rávvásat ipmirdit mii seksuála daguid mieđiheapmi lea. Danne sii eai galgga dárbbašit mánáin ja rávisolbmuin oažžut jearaldagaid searvat seksuálalaš daguide.
Mii aŋkke diehtit ahte oallugat liikká servet seksuálalaš daguide, ja maiddái ieža dovdet ahte sii leat doarvái láddan. Ollu oktavuođain lea dat riekta, go nuorat láddet iešguđet leavttuin. Mii fertet aŋkke ovddidit buori reflekšuvnna iežamet ja earáid rájiid birra, ja mii fertet maiddái veahkehit sin ipmirdit Norgga lágaid dán suorggis.
Humahit nuppi ii leat dohkálaš
Humahit nuppi anašit go dat ii háliit, ii mearkkaš ahte son lea miehtan. Ii leat goassege buorre manipuleret dahje bágget soapmása dahkat juoidá maid ii háliit. Jurddašanmálle sohkabeliid ektui sáhttá váikkuhit. Bárdni soaitá jáhkkit ahte nieida vurdojuvvo leat várrugas, muhto nieida háliida gal? Soaitá nieida jurddašit ahte gánddat álo háliidit, muhto jus ii háliit, de ferte leat njáigu?
Rájit gullet árvvuide ja guottuide
Nuoraidskuvllaáiggis galget nuorat gávdnat iežaset identitehta, šaddat oadjebassan ja dihtomielalažžan geat sii leat, ja geasa sii liikojit ja háliidit. Dát lea gáibideaddji proseassa, muhto ollugat vásihit ahte lea somá ja gelddolaš áigi. Nu gártá ge nuoraidskuvla geahččalanáigin iešguđetlágan surggiin, maiddái seksualitehtasuorggis. Dat lea buorre nuoraide muitalit ahte sii ieža fertejit gávnnahit masa sii liikojit, ja masa eai liiko.
Seammás lea dehálaš veahkehit sin oaidnit oktavuođa gaskal árvvuid, guottuid ja rájiid mat alddis leat. Muhtumiidda ii soaitte dárbbašlaš geahččalit seksa guvttiin olbmuin, jus oaivvildit ahte seksa lea várrejuvvon alcces ja ráhkkásii.
Miehtan gulahallama bokte
Miehtan dáhpáhuvvá gulahallama bokte. Álkimus lea jos dat dáhpáhuvvá njálmmálaččat, dat mearkkaša ahte nubbi jearrá nuppis háliida go, ja nubbi sáhttá vástidit juo dahje ii, ja nu de čuovvu dan mii lea daddjon. Mii gulahallat olles gorudiin, ja dulkot iežas ja earáid gorutsignálaid lea dehálaš. Ollugat leat čeahpit dulkot gorutgiela, earát fas eai leat nu čeahpit.
Muhtimiidda lea dárbu čielgasit oahppat mii lea lágalaš ja riekta, go dat sáhttá veahkehit ipmirdit rájiid. Dat sáhttá leat konkrehtalaččat muitalit ahte ii nieiddaid čiččiid galgga guoskkahallat. Jus dan galgá dahkat, de ferte vuos jearran ja čielga mieđáhusa ožžon. De geavvá nu ahte olbmuid rumašgiella ii leat seamma go dat verbála giella, omd. dadjá juo, muhto maiddái čierru ja ballá. Dákkár dilálašvuođain galgá bisánit.
Kultuvrralaš geavahanrávvagat sáhttet veahkehit
Min kultuvrras leat seksuála «geavahanrávvagat». Dát muitalit midjiide mii lea dohkálaš dahkat makkár dilis ja geainna. Dát sáhttet veahkehit mánáid ja nuoraid. Ovdamearka dakkár «geavahanrávvagii» sáhttá leat ahte olmmoš cummista dušše dan gean háliida, dahje ahte ii galgga sáddet viidáset álásgovaid maid lea ožžon.
Kultuvrralaš geavahanrávvagat sáhttet dagahit váttis diliid
Eará «geavahanrávvagat» sáhttet dagahit váttisvuođaid. Jus lea ožžon ipmárdusa ahte «dát lea juoga maid buohkat dahket», dat sáhttá ásahit vuordámuša ahte «dušše ferte» searvat seksuálalaš daguide, vaikko lea eahpesihkkar iige dovdda ahte addá buori dovddu. Geassádit seksuálalaš dagus muhtimiin gii lea deaŧalaš (guoibmi), sáhttá dovdot dego livčče eahpideame olles oktavuođa, dahje nubbi dovdá iežas gáiggasin, heahpadin dahje árvvoheapmin.
Kultuvrralaš geavahanrávvagat sáhttet leat vuostálaga
«Geavahanrávvagat» dahje seksuála “skriptat” maid mánát ja nuorat deivet iešguđet arenain, sáhttet leat vuostálaga. Daid lea váttis ipmirdit ja čuovvut. Sii sáhttet vásihit ahte ustibiid skriptat leat hui earáláganat go dat maid bearaškultuvra gaskkusta, dahje skuvla oahpaha.
Dát sáhttet maid erohusat iežaset oskkus dahje neahtas. Goitge nuorravuođaáigge eatnasat ohppet hálddašit dán. Sii šaddet oadjebasat makkár árvvut ja norpmat leat sidjiide dehálaččat sin seksualitehtas. Deaŧalaš lea doarjut nuoraid reflekšuvnna dáid fáttáid birra.
Dilálašvuođain sáhttá leat stuorát doaibmanvejolašvuohta go doaivut
Mii leat buohkat vásihan ahte searvat doaimmaide vai eai šatta negatiiva váikkuhusat, ja dát guoská maiddái seksuála suorgái. Danin go seksualitehta lea nu lagaš ja priváhta midjiide, de das sáhttet leat stuorát negatiiva váikkuhusat alcceseamet go dan maid jurddašit
Danne lea mieđáhus deaŧalaš fáddá oahpahusas. Dakkár reflekšuvnnas lea guovddážis suokkardit ahte leago stuorát doaibmanvejolašvuohta go fuomáša ahte háliida geassádit seksas? Sáhttá omd. jorgalahttit seksa dakkárin masa ieš liiko ja mii orru buorre.
Ná lea mieđáhus
Gaskkusteapmi nuoraiguin nuoraide movt sáhttá fuobmát ja gulahallat seksuála mieđáhusa birra. Bajimuš ulbmil lea eastadit seksuála loavkašuhttimiid ja illastemiid.
Sist revidert 15.04.2024